AI in het MKB: van losse tools naar blijvend concurrentievoordeel

Waarom het MKB nu moet herijken hoe het AI inzet – en wat je concreet kunt doen om voorop te blijven lopen.

‍

Waar staat het MKB op het vlak van AI?

AI is geen toekomstmuziek meer. Het is hier. Wereldwijd gebruikt inmiddels 78% van de organisaties AI in ten minste één bedrijfsfunctie. En generatieve AI technologie zoals ChatGPT en Midjourney – is bezig aan een razendsnelle opmars. Toch blijkt uit onderzoek van McKinsey dat veel MKB-bedrijven zich bevinden in een soort AI-limbo: ze experimenteren met tools, maar slagen er nog niet in om structureel waarde te creëren.

‍

Er is een kloof ontstaan tussen wat mogelijk is en wat daadwerkelijk gebeurt.

‍

Veel organisaties beperken AI tot losse toepassingen binnen marketing of klantenservice. Denk aan een chatbot, automatische contentgeneratie of data-analyse in spreadsheets. Prima stappen, maar ze blijven klein. Het ontbreekt aan regie, samenhang en strategie. AI wordt gezien als ‘iets van de IT-afdeling’, niet als stuurmiddel voor concurrentiekracht.

‍

Wat zijn de onderliggende uitdagingen?

Dat AI in het MKB nog onvoldoende impact maakt, is geen kwestie van onwil. Het is een optelsom van herkenbare, vaak logische uitdagingen:

‍

1. AI wordt versnipperd ingezet

Zonder duidelijke visie en structuur verzandt AI in proefballonnen. Er ontstaat geen schaalvoordeel, laat staan strategisch rendement.

‍

2. Te weinig top-down sturing

CEO’s en directies zijn vaak nog afwachtend. Maar zonder leiderschap aan de top, blijft AI hangen in de sfeer van experimenten en losse tools.

‍

3. Onzekerheid over ROI

Wat levert AI echt op? Zonder KPI’s en businesscases is het lastig keuzes maken – of bijsturen als het tegenvalt.

‍

4. Beperkt interne capaciteit

Data scientists, prompt engineers of AI-product owners zijn schaars – en vaak onvindbaar voor het mkb. Dat remt adoptie.

‍

5. Verliesangst bij medewerkers

Zonder goede communicatie en training leidt AI tot koudwatervrees: “Raakt mijn baan hierdoor overbodig?”

‍

Het gevolg? Veel organisaties blijven hangen in AI als gadget in plaats van AI als groeiversneller.

‍

Wat zijn de mogelijkheden?

Er zijn grofweg drie routes die organisaties kunnen nemen als het gaat om AI-adoptie:

‍

1. Tool-first aanpak

Snel aan de slag met laagdrempelige AI-tools voor tekst, beeld, klantcontact of dashboards.
Plus: lage instap, directe toepassingen mogelijk.
Min: geen samenhang, geen langetermijnvoordeel, afhankelijkheid van externe platforms.

‍

2. Use-case aanpak

AI gericht inzetten op specifieke processen of afdelingen (bijvoorbeeld: offertes automatiseren).
Plus: meetbare impact per case, overzichtelijk.
Min: versnippering blijft, moeilijk opschaalbaar.

‍

3. Strategische AI-transformatie

AI verankeren in het hart van de organisatie: processen, mensen, systemen en besluitvorming.
Plus: duurzaam concurrentievoordeel, lagere kosten én hogere omzet.
Min: vraagt leiderschap, investering en veranderbereidheid.

‍

Wat kan het MKB doen om structureel voordeel te behalen?

McKinsey noemt het “rewiring the organization”. AI vraagt om meer dan technologie, het is meer een strategische herijking van hoe je werkt, denkt en waarde creëert.

‍

De sleutel? Behandel AI niet als tool, maar als transformatie.

Bij TMC Media geloven we in vijf concrete stappen waarmee MKB-bedrijven écht het verschil maken:

‍

1. Maak AI directiezaken

Wijs een eindverantwoordelijke aan in de top van de organisatie. AI moet niet gestuurd worden vanuit IT, maar vanuit strategie.

‍

2. Ontwikkel een AI-roadmap

Breng in kaart waar AI waarde toevoegt in processen, klantinteractie en interne efficiëntie. Denk in kwartalen, niet in jaren.

‍

3. Herontwerp workflows

AI werkt pas echt als je processen opnieuw denkt. Niet ‘AI toevoegen’ aan een oud proces, maar het proces bouwen met AI als uitgangspunt.

‍

4. Stel duidelijke KPI’s op

Track het effect van AI op kosten, doorlooptijden, klanttevredenheid en omzet. Wat je niet meet, kun je niet managen.

‍

5. Investeer in mensen én vertrouwen

Reskill medewerkers. Laat zien dat AI hen niet vervangt, maar versterkt. Bouw vertrouwen op – intern en extern.

‍

Wat levert het op?

Uit McKinsey’s onderzoek blijkt dat organisaties die deze aanpak volgen sneller significante waarde realiseren:

• EBIT-stijging tot >5% bij structureel gebruik van gen AI
• Kostenbesparingen tot 20% in operations, supply chain en IT
• Snellere innovatie en verbeterde time-to-market
• Betere klantervaring door personalisatie en snellere respons
• Hogere medewerkerstevredenheid, mits goed ondersteund

‍

Tot slot: van tool naar troef

AI is niet het doel, het is het middel. Maar alleen wie het doel helder heeft, weet welk pad hij moet kiezen. Het MKB hoeft geen Google of Amazon te worden. Maar stilzitten is geen optie. De organisaties die nú investeren in visie, leiderschap en herinrichting, bouwen aan een duurzaam concurrentievoordeel.

‍

Wil je samen ontdekken wat AI voor jouw organisatie kan betekenen? Bij TMC Media combineren we strategisch inzicht met hands-on uitvoering. Wil je het gehele McKinsey rapport ontvangen, laat dan een bericht achter via de contactpagina.  

‍